Giriş
Ekonomik büyüme, enflasyonla mücadele ve dış ticaret dengesi kadar önemli bir diğer gösterge de işsizlik oranıdır. İşsizlik oranı yalnızca ekonomik bir veriyi değil; aynı zamanda insanların yaşam standartlarını, sosyal huzuru ve geleceğe olan güvenlerini doğrudan etkileyen kritik bir göstergedir. Türkiye’nin 2023 yılı için belirlediği ekonomik hedefler arasında işsizlik oranının düşürülmesi öncelikli başlıklardan biri olarak öne çıkarken, yılın ikinci yarısında yaşanan gelişmeler bu hedefin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda soru işaretleri doğurdu.
2023 İşsizlik Hedefi Ne Kadardı?
2023 yılı başında açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) ve çeşitli ekonomik projeksiyonlarda Türkiye’nin işsizlik oranı hedefi %10 civarında tutulmuştu. Bu oran, ekonomik toparlanma süreciyle birlikte iş gücü piyasasında olumlu bir seyir beklentisini yansıtıyordu. Özellikle genç istihdamın artırılması, girişimcilik destekleri ve mesleki eğitim projeleri gibi araçlarla bu hedefin yakalanması öngörülüyordu.
Yıl İçinde Neler Oldu?
1. Deprem Felaketi (Şubat 2023)
Kahramanmaraş merkezli depremler, sadece bölgesel değil, ülke genelinde ekonomik ve sosyal etkiler yarattı. 11 ilde üretim, ticaret ve hizmet sektörü durma noktasına gelirken, yüz binlerce kişi işsiz kaldı. Bu durum, ulusal düzeyde işsizlik oranlarında beklenmeyen artışlara yol açtı.
2. Yüksek Enflasyon ve Maliyet Artışı
2023 boyunca süren yüksek enflasyon, birçok işletmenin maliyet baskısıyla karşı karşıya kalmasına neden oldu. Bu da özellikle KOBİ’lerde küçülme ve istihdamda daralmayı beraberinde getirdi.
3. Seçim Süreci ve Belirsizlikler
Mayıs 2023 seçimleri öncesinde ekonomide yaşanan politik belirsizlik, yatırım ve işe alım kararlarını erteleyen firmaların sayısını artırdı. Bu da iş gücü piyasasına olumsuz yansıdı.
4. Genç İşsizliğindeki Süreklilik
Genç işsizliği, genel işsizlik oranının üzerinde seyretmeye devam etti. Üniversite mezunlarının işsizlik oranı %20’lerin üzerine çıkarken, eğitim-istihdam uyumsuzluğu sorunu daha görünür hale geldi.
TÜİK Verilerine Göre Gerçekleşmeler
TÜİK’in yılın ilk 10 ayına ilişkin iş gücü istatistiklerine göre:
- Genel işsizlik oranı zaman zaman %9,5 seviyelerine inse de bazı aylarda yeniden %10’un üzerine çıktı.
- Genç işsizlik oranı ortalama %18 civarında seyretti.
- Kadın işsizliği, erkeklere kıyasla hâlâ daha yüksek seviyelerde.
Bu veriler ışığında yıl sonu itibariyle işsizlik oranının %10 hedefinin bir miktar üzerinde gerçekleşmesi olası görünmektedir.
Hedeflerin Üzerine Çıkılırsa Ne Olur?
- Ekonomik Güvensizlik Artar: İşsizliğin artması, tüketici güvenini olumsuz etkiler ve iç talepte daralmaya neden olabilir.
- Bütçe Açığı Yükselir: Artan işsizlik, işsizlik sigortası ödemelerini artırır; aynı zamanda vergi gelirlerini azaltarak kamu bütçesi üzerinde baskı oluşturur.
- Sosyal Etkiler Derinleşir: Uzun süre işsiz kalan bireylerde motivasyon ve umut kaybı görülür; bu durum sosyal gerilimleri tetikleyebilir.
Sonuç ve Beklentiler
2023 yılı, birçok olağanüstü gelişmeye sahne olmuş bir yıl olarak kayıtlara geçti. Tüm bu gelişmelerin ışığında, Türkiye’nin işsizlik hedefini tutturması oldukça zorlaşmış durumda. İş gücü piyasasının istikrar kazanabilmesi için yalnızca kısa vadeli önlemler değil; eğitim politikaları, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve bölgesel kalkınma destekleri gibi uzun vadeli adımların da atılması gerekiyor.
Kısacası, 2023’te işsizlik oranının hedeflenen seviyenin bir miktar üzerine çıkması muhtemel. Ancak bu durum, 2024 ve sonrası için kapsamlı ve kararlı politikalarla tersine çevrilebilir.
News
