Giriş
COVID-19 pandemisi, dünya genelinde iş gücü piyasasını derinden sarstı. Milyonlarca insan işini kaybederken, birçok sektör uzun süreli durgunluk yaşadı. Türkiye de bu küresel krizden ciddi şekilde etkilendi. Salgının etkilerinin azalmaya başlamasıyla birlikte “normalleşme” süreci başlamış olsa da, pandemi sonrası işsizlikle mücadele, çok boyutlu bir strateji gerektiriyor. Bu süreç, yalnızca kaybedilen işlerin geri kazanılmasıyla değil, aynı zamanda iş gücü piyasasının yeniden yapılandırılmasıyla da ilgilidir.
Pandeminin İşgücü Piyasasına Etkileri
- İşten çıkarmalar ve kapanan işletmeler: Özellikle hizmet sektörü, turizm, perakende ve küçük esnaf bu süreçte büyük kayıplar yaşadı.
- Kadın ve genç işsizliğinde artış: Pandemi en çok bu grupları etkiledi. Uzaktan eğitime geçiş, ev içi bakım yükünün artması kadınları, fırsat eşitsizliği gençleri zor durumda bıraktı.
- Kayıt dışı çalışanlar savunmasız kaldı: Resmî güvencesi olmayan çalışanlar, devlet desteklerinden yararlanamadan işsiz kaldı.
- Uzaktan çalışmanın kalıcılaşması: Bu durum bazı alanlarda verimliliği artırsa da, iş yapış biçimlerini kökten değiştirdi ve yeni beceri ihtiyaçlarını doğurdu.
Pandemi Sonrası İşsizlikle Mücadelede Atılacak Stratejik Adımlar
1. Kapsamlı Mesleki Eğitim ve Beceri Kazandırma Programları
Yeni normale uygun iş gücünü oluşturmak için dijital beceriler, iletişim teknolojileri, veri analitiği gibi alanlarda eğitim programları düzenlenmeli. Ayrıca meslek lisesi ve üniversite müfredatları, piyasanın değişen ihtiyaçlarına göre güncellenmeli.
Öneri: Devlet, özel sektör ve üniversiteler iş birliğiyle “Yeni Nesil Beceri Akademileri” kurulabilir.
2. Kadın ve Genç İstihdamına Yönelik Teşvikler
Pandemi döneminde en çok etkilenen gruplardan olan kadınlar ve gençler için özel istihdam teşvikleri ve hibeler sunulmalı. Esnek çalışma modelleri ve kreş destekleriyle özellikle kadınların iş hayatına katılımı artırılabilir.
Öneri: “Genç Girişimcilik Fonu” ve “Kadın İstihdamı İçin Sosyal Güvence Desteği” gibi projeler uygulanabilir.
3. Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele
Pandemide zor duruma düşen kayıt dışı çalışanlar, devlet desteklerinden yararlanamadı. Bu nedenle kayıt dışı istihdamla etkin mücadele edilerek herkesin sosyal güvence sistemine dahil olması sağlanmalı.
Öneri: Vergi kolaylıkları ve sigorta primi indirimleriyle kayıtlı istihdam teşvik edilmeli.
4. Bölgesel Kalkınma Programları
Pandemiden özellikle Anadolu’daki küçük şehirler ve kırsal bölgeler etkilendi. Bu alanlarda tarım, hayvancılık, kooperatifçilik gibi faaliyetlerle bölgesel kalkınma projeleri teşvik edilmeli.
Öneri: “Yerel Kalkınma ve İstihdam Ajansları” kurulabilir.
5. Uzaktan ve Hibrit Çalışmaya Uygun Altyapı Desteği
Pandemiyle birlikte birçok sektör uzaktan çalışmaya geçti. Bu sistemin yaygınlaşması için internet altyapısı güçlendirilmeli ve dijital ekipmanlara erişim kolaylaştırılmalı.
Öneri: KOBİ’lere yönelik “Dijital Dönüşüm Teşvik Programı” geliştirilmeli.
6. Psikolojik Destek ve Rehberlik Hizmetleri
Uzun süre işsiz kalan bireylerde motivasyon eksikliği ve ruhsal çöküntü gözlemleniyor. Bu nedenle iş arayanlara psikolojik destek ve kariyer danışmanlığı sağlanmalı.
Öneri: Belediyeler aracılığıyla “İşsizlere Psikososyal Destek Merkezleri” kurulabilir.
Sonuç
Pandemi sonrası dönem, iş gücü piyasasını yeniden inşa etme fırsatı sunuyor. Ancak bu süreçte sadece istatistikler değil, bireylerin gerçek ihtiyaçları da dikkate alınmalı. Sosyal devlet anlayışıyla şekillendirilecek, dijital çağın gerekliliklerine uygun, kapsayıcı ve sürdürülebilir politikalarla işsizlikle etkili bir mücadele mümkün.
İşsizlik yalnızca bir rakam değil; milyonlarca insanın hayalleri, ailelerin geçimi ve toplumun geleceğidir.
News
